Ekonomideki kırılmalar ve Bursa’nın geleceği  

Dünya ekonomisi, adeta fırtına gibi esen gelişmelerle sarsılıyor.

Her an yeni bir kriz, yeni bir çözüm önerisi, birbirinden farklı politikalarla şekillenen bir küresel ekonomiyi görüyoruz.

Tüm bu gelişmelerin ortasında, Türkiye’nin de yer aldığı küresel pazarda, dengeler hızla değişiyor. Bu değişimlerin en çarpıcı örneklerinden biri ise, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşanan ekonomik dönüşüm.

Bursa Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yüksel Okşak, AS TV’de yayınlanan Gözlem Kulesi programında Türkiye ve dünya ekonomisindeki son gelişmeleri masaya yatırdık.

Okşak, ABD’deki değişimi anlamak için tarihe bir yolculuk yapmamız gerektiğini söylüyor. İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan IMF ve Dünya Bankası, dünya ekonomisini ayakta tutmak için kredi mekanizmaları oluşturdu. Ancak 2008 mortgage krizi, bu sistemde ciddi bir kırılma yarattı. Gelişmekte olan ülkeler, özellikle Çin, Hindistan ve Rusya, dünya milli hasılasının büyük bir kısmını üretir hale geldi. Çevrenizdeki dört üründen bir tanesi Çin malı.

Trump, ABD’nin reel ekonomiye dönmesi gerektiğini savunuyor. Ancak bu söylemler, küresel ticarette şok dalgaları yaratıyor. Kanada, Çin ve Meksika’ya getirilen tarifeler, dünya ekonomisini derinden etkiliyor. Okşak’a göre, Trump’ın söylemleri ile gerçekleşenler arasındaki fark, piyasalar tarafından zamanla fiyatlanacak.

Peki bu gelişmeler Türkiye’ye nasıl yansıyacak?

Türkiye, bu durumda bir avantaj yakalayabilir. ABD’nin Çin’e uygulayacağı ticaret kısıtlamaları, Türk firmalarının Meksika gibi ülkelerle daha rekabetçi bir ortamda faaliyet göstermesini sağlayabilir. Bunun yanı sıra, Türkiye için yeni pazarlar açılabilir. Eğer Türk sanayicileri, bu fırsatları değerlendirirse, ABD pazarına daha güçlü bir şekilde adım atabilirler. Yükselen ekonomik gücümüzle, Bursa’daki sanayiciler de bu dönemi iyi değerlendirmeli. Türkiye, özellikle yenilenebilir enerji ve teknolojik alanlarda yapacağı yatırımlarla bu süreçte öne çıkabilir.

Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği, yeni bir büyüme modeli arayışında. Bu süreçte Türkiye, önemli bir oyuncu olma yolunda. AB, Türkiye’siz bir ekonomik hikaye yazamayacağını fark etmiş durumda. Bu durum, sadece ekonomik alanda değil, siyasi ve diplomatik düzeyde de Türkiye’nin ne denli önemli bir aktör olduğunu gösteriyor. AB’nin genişleme toplantısına Türkiye’nin davet edilmesi, büyük bir adım.

2025 YILI ENFLASYON HEDEFİ TUTAR MI? BURSALI EKONOMİSTE GÖRE ZOR

Türkiye, 2018’den bu yana ciddi ekonomik sıkıntılar yaşıyor. Doç. Dr. Okşak, Mehmet Şimşek’in ekonomi politikalarını değerlendirirken, enflasyon ve faiz oranlarına dikkat çekiyor. Şimşek’in göreve geldiği dönemde politika faizi yüzde 8,5 iken, uzun süre yüzde 50’lerde seyretti ve halen yüksek seviyelerde.

Türkiye’nin uyguladığı ekonomi politikaları, son dönemde önemli bir dönüşüm geçirdi. Özellikle faiz artırımı ve enflasyonla mücadele ön planda tutuldu. Ancak Okşak’a göre, bu politikaların başarıya ulaşması için daha kapsamlı adımlar atılması gerekiyor. Örneğin, gelir adaletsizliğinin giderilmesi ve vergi sisteminin daha adil hale getirilmesi, enflasyonla mücadelede kritik öneme sahip.

Okşak, enflasyonla mücadelede gelir adaletsizliğinin önemine vurgu yapıyor. “Enflasyon cenazesi kalkacaksa, bunun bedelini önceki dönemde kazananlar ödemeli” diyor. Ancak mevcut politikalar, hane halkının sırtına yük bindiriyor. Özellikle ücret artışlarının beklenen enflasyona göre yapılması, hane halkının satın alma gücünü düşürüyor.

Peki Merkez Bankası’nın enflasyon hedefi tutar mı?

Doç. Dr. Okşak’ın bu sorumuza verdiği yanıt ise şöyle:

‘Ocak ve şubat bir miktar beklenti üstü geldi. Buna enflasyon artıyor diyemeyiz. Ama mart enflasyonu bizim için kritik önemli. Bu geleceğin göstergesi olacak.

Türkiye’de çözülemeyen sorunlardan biri hizmet enflasyonu bir miktar geriledi ama hala çok rijit. Sonuç olarak enflasyon hedefinin tutması bana göre zor. 30-35 bandında bir yerde yılı kapatırız. Enflasyon meselesine biraz şöyle yaklaşmak lazım. Enflasyon meselesinin çözümü gelir adaletinin sağlanması ve sağlanmamasıyla çok ilintili. Siz enflasyondaki meseleyi çok hızlı ve ivedi şekilde çözmek isterseniz. Çok yüksek faiz oranına çıkarsanız gelir adaletini bozarsınız’

BURSA’NIN İKİNCİ BAHARI İÇİN ÜST TEKNOLOJİ ŞART

Bursa, Türkiye ekonomisinin lokomotif kentlerinden biri olarak biliniyor. Ancak son yıllarda bu vizyonerliğini yitirdi. Okşak’a göre, Bursa’nın geçmişteki başarısı, orta ve üst teknoloji sektörlerine dayanıyordu. Ancak dünya değişti. İçten yanmalı motorlar geri planda kalırken, tekstil sektörü de rekabet gücünü kaybetti.

Doç. Dr. Yüksel Okşak’ın analizleri, küresel ekonomik dalgalanmaların Türkiye ve Bursa’yı nasıl etkileyeceğini net bir şekilde ortaya koyuyor. Bursa’nın geçmişteki başarısını tekrar yakalayabilmesi için üst teknolojiye yatırım yapması şart. Siyaset, iş dünyası ve akademi iş birliği içinde hareket ederse, Bursa yeni bir ekonomik hikaye yazabilir.

Kuantum bilgisayarlar, yapay zeka ve yenilenebilir enerji, Bursa’nın geleceğini şekillendirecek alanlar olarak öne çıkıyor. Okşak, “Bursa, üst teknoloji ürün ve hizmetlerle yeni bir hikaye yazmalı” diyor.

Okşak’ın değerlendirmeleri, Bursa’nın geleceği için bir yol haritası niteliğinde. Üst teknolojiye yapılacak yatırımlar, Bursa’yı yeniden Türkiye’nin lokomotifi haline getirebilir. Türkiye’nin uyguladığı ekonomi politikaları ise, bu süreçte Bursa’nın önünü açacak adımlar atmalı.

Okşak, yatırımcılara altın ve döviz konusunda dikkatli olmalarını öneriyor. “Altın, bu kadar riskin olduğu bir dünyada yükselmemesi imkansız” diyor.Borsa için ise yeni bir hikayeye ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Borsa İstanbul’un 11.200 seviyelerini aşması halinde, yukarı yönlü senaryoların güçleneceğini ifade ediyor.