Kültür; insanoğlunun kendi için, kendi mutluluğu, rahatı ve potansiyel güçleri adına kendinin var ettiği, var edebildiği her şeyi içerir. Kültürü yaratan insan ve insan topluluğu bir coğrafyada bu kültürü oluşturur. Kültür bir bütündür ve ürünlerin yapısı gereği maddi ve manevi olarak iki ayrı bölümde ele alınabilir.
Zaman birçok şeyi yanında alıp götürürken, bu gidenler arasına zaman zaman çeşitli değerler ve de sanat dalları da ekleniyor. Maddi kültür varlıkları ve gelenek-görenekler her ülke için zengin bir miras olarak büyük önem taşır. Son yıllarda teknolojinin hızlı gelişiminden dolayı el sanatları eski önemini kaybetmeye başlamıştır. İşte bunlardan birisi de bize özgü bir dokuma tekniği olan çarpana.
Çarpana, Asya göçebeleri arasında ve Anadolu'da kullanılan dokuma tezgahlarının en basit türü ve bu tezgahlarda dokunan dokumalara verilen genel ad olarak karşımıza çıkar. Çarpanada kolan, kemer, kuşak, eğer süsleri ve ip çeşitleri gibi eni dar, boyu uzun dokumalar dokunur, örme ve dokuma tekniği bir arada kullanılır. Çarpana toprağa çakılı kazıklardan yararlanarak yere paralel olarak kurulur.
Çarpananın bir ucunu yer kazığına bağlayan dokumacı, çözgü iplerinin ucunu beline ya da sabit bir yere bağlayarak birbirine paralel ve gergin duran bir dokuma alanı elde eder.
İşlenecek nakışın türüne göre hazırlanan renkli iplikler, el büyüklüğünde, dikdörtgen biçiminde dört delikli levhalardan geçirilir. Sayıları 4-6 arasında olan deve derisi ya da tahtadan yapılmış bu levhalar, başka tezgahlarda görülmez. Renkli iplikler çözgü ipleri arasından geçirilerek nakışlar oluşturulur. Dokuma işlemi ilerledikçe nakışlar zaman zaman sıkıştırılır.
SERGİYE BUYURUN
Bursa Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'nün açmış olduğu Çarpana Dokuma kursundaki eserler sergileniyor.
Öğretim Görevlisi Sevgi Yüksel Uzunöz'ün kursuna katılan 13 çarpana sanatçısının eserleri dün Bursa Devlet Güzel Sanatlar Galerisi'nde sergilenmeye başladı.
10-20 Aralık tarihleri arasındaki sergide bugün yok olmaya yüz tutmuş bir sanatımız yeniden hayat buluyor.
Bir avuç bu sanata gönül vermiş insan Bursa Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'nün de destekleriyle, bu kaybolan sanatımızı yaşatmaya çalışıyor. İl Müdürlüğünün düzenlediği ve 100. Yıl Mesleki Eğitim Merkezi'nde iki ay boyunca devam eden kursta birçok eser ortaya çıktı.
Bu sergide eserleri bulunan sanatçılarımız şunlar:
"Ayfer Çalışkan, Burcu Bildiren, Didar Üçbudak, Emel Şahin, Fulya Çetinkaya, Gülseren Bağlar, Huri Ülker, Hüsran Deniz Ediz, İffet Günöven, Nuray İçöz, Sevda Orhan, Şirin Arık."
Evet, bu sergide eserleri bulunan değerli sanatçılarımızı kutluyorum. Yolunuz düşerse o sergiye uğrayıp, gönüllü bu insanlara destek olalım.
Bu kursun açılmasını sağlayan Bursa Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'ne ve kursun öğretmeni Öğretim Görevlisi Sevgi Yüksel Uzunöz'e de teşekkürlerimi iletiyorum.