Avrupa Hareketlilik Haftası ve Bursa

Pazartesi günü Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey’in, Avrupa Hareketlilik Haftası etkinlikleri kapsamında Mihraplı Parkı’nda “Eşofmanlarımızı giyiyor, birlikte sağlıklı yaşam için yürüyoruz” daveti vardı.

16-22 Eylül Avrupa Hareketlilik Haftasında, Bursa’da etkinliklerin merkezi olan Mihraplı Kent Parkı’nda bir hafta boyunca okçuluk, golf ve scooter eğitimi gibi pek çok aktivite düzenlenerek, vatandaşlarımızda sağlıklı yaşam bilinci oluşturulması amaçlanacak.

AVRUPA HAREKETLİLİK HAFTASI

Avrupa Hareketlilik Haftası, Avrupa Komisyonu tarafından 2002 yılından bu yana 16-22 Eylül tarihleri arasında kutlanır. Haftanın ana amacı; öncelikle ilgili tüm karar vericilerin sürdürülebilir kentsel hareketlilik konusuna daha fazla destek vermesini teşvik etmek, yanı sıra, tüm belediyeleri ve belediyeler üzerinden tüm vatandaşları, sürdürülebilir ulaşım ile ilgili önlemler almaya davet ederek, bu konuda farkındalığın artırılmasını sağlamak.

Bu hafta kapsamında, belediyeler hareketlilik yönetimi, erişilebilirlik ve yeni veya iyileştirilmiş bisiklet altyapısına odaklanan projeler gerçekleştirir ve son gün, 22 Eylül’de “Arabasız Gün” etkinliği düzenler.

Avrupa Hareketlilik Haftası’na kayıt yaptırarak hafta boyunca etkinlik yapma, sürdürülebilir önlem alma ve 22 Eylül Arabasız Gün’e katılma taahhüdünde bulunan belediyeler ‘Altın Katılımcı’ unvanını almaya hak kazanır.

Avrupa Hareketlilik Haftası 2024 “Paylaşımlı Kamusal Alanlar” olarak bu yılki temasını belirledi. Hafta adeta Türkiye’ye “Paylaşımlı Kamusal Alanlarda, Şehri Birlikte Yaşayalım” diye sesleniyor.

HAREKETSİZLİĞİN GETİRDİKLERİ
Yaşam genelde hareket ile tanımlanır. Her gün insanın rahatlığı için yeni bir alet geliştirilirken, insan hareketsizliğe mahkum edilir. Örneklemek gerekirse; genel üretimdeki insanın fiziksel aktivitesi 19. yüzyılda % 92 oranındaydı. Günümüzde ise bu oran gelişmiş ülkelerde % 20’nin altına düştü.

İnsan vücudu evrimini ilk çağların güç doğa koşulları içinde tamamladı. Bugün ise insan yaşamını sürdürmek için çok daha az hareket etmektedir. Günümüzde bu az hareket, yeni bir hastalık grubunun doğmasına neden oldu. Bu hastalık grubuna Hypokinetic Disease (hareket azlığı hastalıkları) adı veriliyor. Artık bu hastalıklar günümüzde en çok can alan hastalıklar grubudur. Kalp-Damar hastalıkları bu grubun başını çekiyor.

Kuzey Amerika’da Wisconsin Üniversitesi Biyodinamik Laboratuvarlarında 1967 yılında bir araştırma yapıldı. Araştırmanın konusu “Koroner damar hastalıklarından koruyucu egzersizler”di. Bu projeyi üniversitenin hastanesi kalp uzmanları, biyodinamik laboratuvarlarının doktorları, beden eğitimi bilim doktorları ve uzmanlar yürüttüler. Projenin başında ise Spor Fizyolojisi bilgini Prof. Dr. Bruno Balke vardır.

Araştırma önce üniversitenin 359 profesörü arasında yapıldı. Ve koroner damar hastalıklarına yakalanma olasılığı fazla olan, iki ya da daha fazla risk gösteren 101 profesörü seçtiler. Bu seçilenler 45-59 yaşları arasında, yavaş yaşantıları olan, ağır bilimsel çalışma ve araştırma yapmak zorunda kalan kişilerdi. Koroner damar hastalıklarında risk faktörleri olarak aşağıdaki faktörler göz önüne alındı:
“ Yavaş yaşantı fiziksel güçsüzlük. Yüksek düzeyde kolesterol bulgusu. Hipertansiyon. Yüksek kan-yağ düzeyi. Aşırı şişmanlık. Ağır sigara alışkanlığı. Zorlu sorumluluk dolu bir iş yaşantısı. EKG’de şüpheli bulgular.”

İşte, dünyadaki sağlık için spor konusunda yapılan ilk geniş kapsamlı bilimsel bu çalışmada bir de Türk bilim adamı vardı. 1964 yılında kazandığı burs ile ABD’ye giden ve bilim uzmanlığı çalışmasını orada yapan ve daha sonra doktora çalışması için 1965 yılında Wisconsin Üniversitesine geçen Dr. Necmettin Erkan bu önemli çalışmada bulunan bilim adamlarından birisiydi. Erkan doktora çalışmasını orada “Koroner Damar Hastalıklarının erken teşhisinde hipoksik egzersizler” araştırması ile tamamladı. Futbol ile uğraşanlar Balke testini bilirler. Bu test Dr. Balke tarafından geliştirilmiştir. Balke “Maksimal egzersiz testleri” ile tanınmış beden eğitimi ve hekim diplomalarına sahip bir kişidir. Koroner damar hastalıklarını erken tanımı konusunda testler geliştirmiştir.

Bu çalışmaların sonuçları hareketin öneminin tespitini getirirken, 1960’lı yıllara kadar kalp damar hastalıklarına verilen yatak istirahatleri yerini yavaş yavaş harekete bıraktı. Kuşkusuz bu süreçte ticarileştirildi. Ünlü yıldız Jane Fonda’nın areobik kasetleri zirve yaptı. Amerikan Hava Kuvvetleri’nde sürekli hazır bekleyen pilotlar için Dr. Kenneth Cooper’ın (meşhur 12 dakikalık Cooper testinin bulucusu. Bu test 15 dakikalık Balke testinden geliştirildi) geliştirdiği egzersiz programları Aerobics isimli kitapta toplandı ve milyonlar sattı. Süreçte jogging, aerobik, fitness, body, pilates vb. çılgınlığı başladı. Ülkemizde bundan nasibini aldı. Özellikle 1980 sonrası süreçte.

SON SÖZ

Unutmayalım yaşam harekettir. Birkaç merdiveni asansörle çıkmayalım. 200 metre ilerideki markete arabayla gitmeyelim. Her yaşta, her konumda yapacağınız egzersiz olduğunu anımsayın. Bu egzersizlere de eşiniz dostunuzun yaptıklarını yaparak değil, bir uzmana, bir doktora danışarak başlayın.

Bu arada Mustafa Bozbey’den 22 Eylül Arabasız Gün’e katılma taahhüdünde bulunarak ‘Altın Katılımcı’ unvanına Bursa’nın kavuşmasını bekliyorum.