Tüketici boykotu ve sosyolojisi!

Fahiş fiyatları boykot etme çağrısını Cumhurbaşkanı Erdoğan AK Parti'nin Bursa kongresinde yapmıştı. Pazartesi akşamı kabine toplantısı sonrasında bunu yineledi.

"Pahalı ürün satanları dize getirecek etkili yöntemlerden biri boykottur. Fırsatçılık yapanlara karşı en büyük kozumuz, satın almama özgürlüğünü kullanmaktır."

Bu elbet meseleye hangi açıdan bakabildiğimizle ilintili.

Tüketici olarak baktığınızda mantıklı geliyor..

Hele o marketlerde ki raf fiyatlarını birebir yakından bilen ve takip eden biri olarak sonuna kadar.

Ne var ki bu sistem içerisinde fahiş fiyatların sorumlusu öncelikle kim?

Ya da devlet denetim mekanizmasında ne kadar yeterli?

Ürünü almamakla sorun ne kadar çözülür?

Diyelim kahve almadık..

1-2 ay öncesine kadar kampanya da 34 lira olan kahve şu an bir markette 53.90( aynı markette geçen hafta 47 liraydı) bir başka markette 62.90, diğerinde 65 lira..(dün göz attım fiyatlara)

Yani öyle söylendiği gibi Kasım-Aralık ayı gerçeğinde 1-2 puanlık enflasyon yok..

Resmen o kahvenin fiyatı yüzde 100'lere ulaşmış durumda..

Peki kahvenin efendisi bunu düşürür mü?

Önümüze pattt diye üretim maliyetlerini koyacak..

İşçi ücretleri, kira artışları, elektrik, su, doğalgaz maliyetleri..

Bugün piyasada bir çok ürünün fiyatı sürekli yükseliyorsa üretim gerçeği göz ardı edilemez..

Serbest piyasa gerek bu yüzden..

Gerekse 3 harfli kültürüyle 'kuralsızlık' ötesine geçmiştir. Gerisi vurun abalıya!

Benim alışveriş alışkanlığım yaşam önceliklerimiz, ülke gerçekleri ve zaman zamanda astronomik fiyat politikaları yüzünden bazı ürünlerde stratejik davranmama sebep oldu.

Mesela dün bildik bir markanın tereyağı kampanya yapmış 199 liraydı. 2 adet aldım. Stok kültürüne karşıyım. İhtiyaç kadar sadece...

Diğer marka fiyatlarıysa 400 lira civarı. Yani yine arada yüzde 100 fark var.

Bulmuşken aldım, ama 3 gün süren kampanya sonrası o fiyatta benzeri rakama çıkacak.

Ayrıca bu ürün o fiyata satılabiliyorsa ve bundan firma ve satan market kar ediyorsa !

Arada ki fahiş farka müdahale boykotun ötesinde devletin denetiminde olmalı.

Dediğim gibi, kesinlikle fahiş fiyatı boykot edelim..

Fakat mesele hiç almamakla çözümlenemez...

Şu pandemi sonrası son bir kaç yılda o marketlerin fiyat analizlerini koyun ortaya hangi ürünlere yüzde kaç yüz zam gelmiş görürsünüz...

Siyasetin önce bunu çözmesi elzemdir..

Bireylerinde boykot motivasyonu önemli..

Çünkü öncelikle alım güçlüğü çeken çoğunluk sebep olarak iktidarı görürken, bu çağrıya ne kadar katılım sağlarlar?

Tüketicilerin etik veya politik duruşlarını ifade etme arzusuyla motive olduklarında ürün satın almaktan kaçınma olasılıklarının daha yüksek olduğu bilinen bir gerçek.

Cumhurbaşkanı'da bu noktada kendisine ve partisine gelen 20 milyonun üzerinde oy veren tabanı bu noktada harekete geçirip hem ekonomik hem sosyolojik bir strateji geliştirmiş durumda...

Benim bu çağrıdan çıkardığım sonuç bu!

Ayrıca meseleyi 'kola içme ayran iç' kültürünün ötesine taşıyabilmek önemli..

1998'li yıllarda bölücü elebaşı Öcalan yüzünden İtalya-Türkiye gerginliği ve toplumsal boykot çağrıları..Irak savaşı sürecinde ABD malları boykot çağrıları..

1908'de Osmanlı'nın Avusturya mallarını protestosu.. Örnek çok.

Çok okuyan bir toplum olmasakta fırsatınız olursa antropolog James C. Scott'un Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance (Zayıfların Silahları: Köylü Direnişinin Günlük Biçimleri) isimli kitabını okumakta yarar var. Bazı konularda fikir verebilir..

Zayıfın silahı analizlerini araştırdığımda...

Bu tür bir direniş, otoriter sistemlerde, güç ve iktidar ilişkilerinde bulunabilir. Kaynak yetersizliği veya yasal, sosyo-kültürel nedenlerle kitlesel halk protestosunun mümkün olmadığı bir durumda, rutin direniş genellikle mevcut tek direniş biçimidir. Ancak, bu tür bir direniş arzusu bile, uygun koşullarda gelecekteki toplu seferberliğin temeli olabilir.

Boykotu birde böyle okuyun istedim..