Hadi işaret!

Bu hafta, bu sütunun konuğu, azmin neleri beraberinde getirdiğini gözler önüne seren çok başarılı bir örnek... Sibel Kaya...

Safranbolu'da yaşayan işitme engelli anne ve babanın ilk çocuğu olan Sibel Kaya, ailede herkes sağır olduğu için kendisini işaret diliyle ifade etmiş bir vatandaşımız. 6 yaşında doktora gidiyor ve o doktorla yazışarak anlaşmaya çalışıyor. Aslında hikaye de burada başlıyor sevgili okurlarım... O muayene sırasında işaret dili dışında iletişim kurmakta zorluk çeken anne, ne demek istenildiğini anlayamıyor.

Ailenin küçük bir yerde yaşaması ve çevrelerinde iletişim kurabilecekleri başka kişilerin de olmaması nedeniyle Sibel’in işitme engeli bulunmadığı ancak 9 yaşında Adana'ya anneannesini ziyarete gittiğinde anlaşılıyor. Anneannenin, torununun seslere tepki verdiğini anlaması üzerine yapılan tetkiklerde Kaya'nın duyabildiği tespit ediliyor. Velhasıl kelam, konuşmayı öğrenmesi için anneannesinin yanında yaşamaya başlayan Kaya, 12 yaşına geldiğinde akıcı bir üslupla kendisini ifade etmeyi öğrenmeyi başarmış.

Evde 13 yaşındayken geçirdiği bir kaza sonucu duyma yetisi zayıflamış ve işte o günden beri işitme cihazıyla hayatını sürdürüyor. Kendi tecrübeleri ışığında Türkçedeki birçok kelimenin işaret dilinde karşılığının olmadığını gören Kaya, bu dili zenginleştirmek için kolları sıvamış.

‘Hadi İşaret’ adlı sosyal girişim projesini hayata geçirerek, işitme engellilerin kelime hazinesine 230 yeni işaret daha eklemeyi başarmış. İlk etapta sanat kategorisine yeni işaretler kazandıran Kaya; sağlık, politika, teknoloji ve diğer alanlarda yeni işaretler geliştirmeyi hedef olarak belirlemiş.

Sabancı Vakfı 15. Sezon Fark Yaratanları arasında da yer alan Kaya, Türkçedeki 600 bini aşkın kelimeye karşılık işaret dilinde 2 bin 600 kelime olduğunu söylüyor. Ülkemizde yaklaşık 3 milyon sağır bireyin yaşadığını ve bu topluluğun okuma yazma oranını çok düşük olduğunu vurgulayan Sibel, işaret dilinde eksik olan pek çok kavram, sağır bireylerin kendilerini yeterince ifade edememelerine ve yazılı kaynakları anlamakta zorlanmalarına neden olduğuna dikkati çekiyor.

Hadi İşaret ve Bongo Art Project'in öncülüğünde Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ortaklığıyla yürütülen proje kapsamında işitme engelliler için müzelerin erişilebilirliğini artırmak amacıyla 230 yeni işareti içeren sanat sözlüğü oluşturulmuş. Bu, gerçekten önemli. Proje sayesinde, sağır bireylerin sanat eserleri hakkında daha detaylı konuşabilmeleri ve sanatı derinlemesine anlayabilmeleri sağlanacak.

En büyük hayalinin, sağır bireylerin her alanda eşit ve adil şekilde yer alabildiği kapsayıcı bir toplumsal yaşam olduğunu dile getiren Kaya’ya çıktığı bu yolda yürekten başarılar diliyor ve yalnız bırakılmamasını temenni ediyorum.