Bu hafta engelli ya da engelsiz bireylerin spor yaralanmalarıyla ilgili önemli bilgileri sizlerle paylaşacağım kıymetli okurlarım. Konuyu, daha önce yine bu satırlarda ağırladığımız Bursa’mızın önemli bir değerinin ağzından detaylı bir şekilde hep birlikte öğreneceğiz.
Fiziksel Tıp Ve Rehabilitasyon Uzmanı Doç. Dr. Burcu Metin Ökmen’in, engelli bireylere ilgisi ve onlara yönelik verdiği hizmetler ile takdiri dibine kadar hak eden hekimlerimizin başında geldiğini vurgulamak isterim. Gönüllü olarak yaptığı çalışmaların yanında; Nilüfer BUGES Görme Engelliler Spor Kulübü Yönetim Kurulu Üyesi olarak da üç dönemdir çok kıymetli katkılar sağlıyor. Halihazırda Medicana Bursa Hastanesi'nde hizmet vermeye devam Doç. Dr. Ökmen, özellikle engelli bireylere fırsat eşitliği sağlanması halinde başarının kaçınılmaz olduğu görüşünün her zaman engüçlü savunucularından biri. Engelli bireylerin sportif faaliyetlerinin geniş yelpazeye yayıldığı günümüzde en çok ihmal edilen mevzulardan spor yaralanmaları konusunda Burcu Hocamdan yardım istedim. Sağ olsun kırmadı ve bu mühim konu hakkında çok hayati önemde bilgiler paylaştıo. Uzman Hekimimiz neler demiş gelin birlikte öğrenelim:
“Spor yaralanmaları, fiziksel aktivite sırasında vücudun çeşitli bölgelerinde meydana gelen hasarlardır. Bu yaralanmalar, ani bir travma sonucu (akut yaralanma) veya tekrarlayan hareketlerin neden olduğu aşınma ve yıpranma (kronik yaralanma) şeklinde ortaya çıkabilir. Akut yaralanmalar; burkulmalar, çıkıklar, kırıklar ve kas yırtıkları olarak karşımıza çıkabilir. Kronik yaralanmalar; tendinit, stres kırıkları ve bursitler şeklinde sıklıkla görülür. Spor yaralanmalarının en sık sebepleri antrenman, yetersiz ısınma, soğuma ve yanlış teknik ve form nedeniyle oluşan antrenman hatalarıdır. Diğer bir neden olarak da fiziksel faktörler yani kas dengesizlikleri, eklem instabiliteleri ve yetersiz esneklik nedeniyle meydana gelebilir. Çevresel faktörler de spor yaralanmalarında bir risk faktörüdür. Uygun olmayan spor ekipmanları, kötü zemin koşulları ve hava koşulları bu duruma zemin hazırlar. Diğer taraftan spor sırasında konsantrasyon eksikliği, stres ve yorgunluk gibi nedenler de yaralanmalara neden olabilir.
Spor yaralanmalarının önlenmesi için yapılacakları birkaç başlık altında toplayabiliriz: Doğru antrenman programı, ısınma ve soğuma, doğru ekipman kullanımı, beslenme ve hidrasyon ile fiziksel ve psikolojik hazırlıktır. Doğru antrenman; antrenman yoğunluğunun kademeli olarak arttırıldığı, dinlenme günlerinin programa dahil edildiği ve çapraz antrenman yaparak farklı kas gruplarını çalıştırıldığı bir programdır. Antrenman öncesi en az 10-15 dakika ısınma hareketleri ve antrenman sonrası esneme hareketleri ile kasları rahatlatmak, yaralanmaları azaltabilir. Yapılan spor türüne uygun ayakkabı ve ekipman seçimi, dengeli bir beslenme programı ve yeterli sıvı alımı, spor yaralanmalarından koruyucu faktörler olabilir.
Spor sırasında bir yaralanma meydana gelirse ilk yardım, birinci sırada yapılacaklar arasında yer alır. İlk yardım için geliştirilmiş PRICE protokolü bu işi kolaylaştırabilir. [(PRICE Protokolü: Protection (Koruma), Rest (Dinlenme), Ice (Buz), Compression (Basınç), Elevation (Yükseltme)] Bunun yanında ağrı kesici ve anti-inflamatuar ilaçlar da kullanılabilir. Yaralanan bölgenin güçlendirilmesi ve esnekliğinin artırılması için tedavi sırasında fizik tedavi yer alabilir. Ciddi yaralanmalarda da (bağ yırtıkları, kırıklar) cerrahi müdahale gerekebilir. Artroskopi gibi minimal invaziv teknikler ve açık operasyonlar, sıkça kullanılır. Ameliyat sonrası veya ciddi yaralanmalarda, sporcuya özel rehabilitasyon programları uygulanarak yavaş yavaş spora dönüş süreci planlanabilir.
Spor yaralanmaları, doğru önlemler alınarak büyük ölçüde önlenebilir. Ancak yaralanma durumunda, erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile hızlı bir iyileşme süreci sağlanabilir. Sporcuların, antrenörlerin ve sağlık profesyonellerinin bu konuda bilinçli olması, spor yaralanmalarının azaltılmasında büyük bir rol oynar. Unutmayın...Sağlıklı bir vücut, performansın temelidir. Spor yaparken hem fiziksel, hem de psikolojik sağlığınıza özen gösterin.”
İlgisinden dolayı kıymetli hocam Doç. Dr. Burcu Metin Ökmen'e teşekkür ediyor, başarılarının devamını diliyorum.