Ankara'da tarihi zirve: Türkiye Somaliland krizini çözdü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud ve Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali'yi ayrı ayrı kabul etti.

Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki görüşmelerin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan açıklamalarda bulundu.

Erdoğan, Etiyopya ve Somali arasındaki krizin sona erdiğini ve iki ülkenin uzlaşıya vardığını belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıklamalarından satır başları şöyle:

"Somali ve Etiyopya'nın ülkemize uydukları güven neticesinde bundan yaklaşık 8 ay öncesinde başlattığımız özellikle Ankara sürecinde önemli bir aşamaya geldik.

Bir takım kırgınlıkları ve yanlış anlaşılmaları birlikte aşmak suretiyle Somali ve Etiyopya arasında barış ve iş birliğine dayalı yeni bir başlangıcın ilk adımını atmış olduk.

Ülkelerin egemenliği, birliği ve toprak bütünlüğünün sağlanmasına yönelik ilkesel tutumumuzun bir sembolü olarak Afrika'nın bu güzide köşesinde barış ve istikrarın sağlanması temel beklentimizdir.

Mayıs ayından itibaren tarafların rızasıyla Dışişleri Bakanlarımız iki defa Ankara'da, bir kere de BM Genel Kurulu vesilesiyle Türkevi'nde bir araya geldiler.

Yüz yüze yapılan bu toplantıların yanı sıra bir çok kez de telefon irtibatımız oldu.

Tüm bu süreç boyunca tarafların hassasiyetlerini ve beklentilerini dikkatle dinledik

Her iki ülkenin değerli katkılarıyla da bugün mutabık kaldığımız ortak bildiri metnini ortaya çıkardık.

Bu ortak bildiri geçmişe değil geleceğe odaklanmakta; bizim için çok önem taşıyan bu iki dost ülkenin bundan sonra inşa edecekleri ilkeleri kayda geçirmektedir.

Büyük özverilerle bu tarihi uzlaşıya vardıkları için değerli kardeşlerimi gönülden tebrik ediyor, kendilerine yapıcı tutumlarından dolayı teşekkür ediyorum.

Değerli basın mensupları, Somali ve Etiyopya'nın bulunduğu bölge geçmişte birçok haksızlığa uğramasına ve ciddi çatışmalara sahne olmasına rağmen tarihte parlak dönemler yaşamış ve insanlığa önemli katkılar yapmış bir coğrafyadır.

Bölge insanı zorlukların üstesinden gelme bilgeliğini hep göstermiştir.

Biraz önce mutabık kalınan ortak bildirinin önümüzdeki dönemde karşılıklı saygı temelinde bölgede iş birliği, ekonomik kalkınma ve refah için sağlam temel oluşturacağına inanıyorum.

Bu aynı zamanda devlet adamlarının gelecek nesillere karşı görev ve sorumluluğudur.

Burada ilan etiğimiz uzlaşı, böylesi bir vizyonun ürünüdür.

Bundan sonra atacağımız adımları birlikte kararlaştırıp bölge insanının huzur ve refahını artıracak projelerini beraberce hayata geçireceğiz."

Ankara Bildirisi'nin detayları

İletişim Başkanlığı, Etiyopya ve Somali'nin imzaladığı Ankara Bildirisi'nin detaylarını paylaştı.

İletişim Başkanlığının resmi X hesabından yapılan paylaşımda şu ifadelere yer verildi:

-Somali ve Etiyopya Liderleri birbirlerinin egemenlik, birlik, bağımsızlık ve toprak bütünlüğünün yanı sıra uluslararası hukuk, Birleşmiş Milletler Şartı ve Afrika Birliği Kurucu Antlaşması'nda yer alan ilkelere saygı ve bağlılıklarını teyit etmişlerdir.

-Taraflar, dostluk ve karşılıklı saygı ruhu içerisinde, görüş ayrılıkları ve tartışmalı meselelerden vazgeçip geride bırakma ve ortak refah doğrultusunda iş birliği içerisinde kararlılıkla ilerleme konusunda mutabık kalmışlardır.

-Somali, Etiyopya askerlerinin Afrika Birliği Harekâtlarındaki kayıplarını tanır.

-Taraflar, Somali Federal Cumhuriyeti'nin toprak bütünlüğüne saygı gösterirken Etiyopya'nın denize ve denizden güvenli erişiminden sağlanabilecek çeşitli potansiyel yararları tasdik etmişlerdir.

-Ayrıca, Etiyopya Federal Demokratik Cumhuriyeti'nin, Somali Federal Cumhuriyeti'nin egemen yetkisi altında, denize ve denizden güvenilir, emniyetli ve sürdürülebilir erişimden yararlanmasına olanak tanıyacak sözleşme, kiralama ve benzeri yöntemler de dahil olmak üzere ikili anlaşmalar yoluyla karşılıklı olarak avantajlı ticari düzenlemeleri sonuçlandırmak için yakın bir şekilde birlikte çalışma konusunda mutabık kalmışlardır.

-Taraflar, bu amaçlar doğrultusunda ve Türkiye'nin kolaylaştırıcılığında en geç Şubat 2025 sonuna kadar iyi niyetle teknik müzakerelere başlamaya ve dört ay içinde sonuçlandırıp imzalamaya karar vermişlerdir.

-Taraflar, bu taahhütlerin uygulanmasında Türkiye'nin desteğini memnuniyetle karşılamış ve söz konusu taahhütlerin yorumlanması ve uygulanmasına ilişkin her türlü görüş ayrılığını diyalog yoluyla ve gerektiğinde Türkiye'nin desteğiyle barışçıl bir şekilde çözme taahhüdünde bulunmuşlardır.

-Taraflar, Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a bu girişim ve sürece yönelik devam eden bağlılığı için şükranlarını ifade etmişlerdir.

Etiyopya ile Somali arasındaki 'Somaliland' krizi

Somaliland'ın, Somali'den tek taraflı bağımsızlığını ilan etmesi kıta içinde güvenlik endişesi yaratırken iç çatışmalar sebebiyle de insani krizlere sahne oldu.

Etiyopya ile Somaliland arasında liman kullanımı ve denize erişim için 1 Ocak'ta mutabakat zaptı imzalanmıştı. Mutabakat zaptı, Etiyopya'nın hem ticari hem de askeri olarak Somaliland kıyılarında faaliyet yürütmesine izin veriyordu.

Etiyopya'nın Kızıldeniz sahillerine erişim sağlamak için Somaliland ile yaptığı anlaşma, son yıllarda tırmanışa geçen bölgesel tansiyonu daha da alevlendirmişti.

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, komşusu Etiyopya'nın Somaliland ile yaptığı deniz erişimi anlaşmasının hiçbir hükmü olmadığını belirterek, "Somali'de size (Etiyopya'ya) verilebilecek hiçbir şey yok." ifadesini kullanmıştı.

Arap Birliği ve Afrika Birliği de Etiyopya ile Somaliland arasında deniz erişim işbirliğine yönelik, "Kızıldeniz'de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesinin önünü açan" anlaşmayı reddettiklerini ve kınadıklarını duyurmuştu.