Rusya ve Avrupa'nın yeni mücadelesi: Denizaltı sabotajları

Son 18 ayda yalnızca Finlandiya Körfezi'nde iki sabotaj vakası yaşandı. 2022'den bu yana Baltık Denizi'nde en az altı şüpheli sabotaj kaydedilirken, 2023'ten beri 11 denizaltı kablosunun hasar gördüğü belirtildi. Avrupa ülkeleri, saldırılardan Rusya'yı sorumlu tutarken, Kremlin, olaylarla bağlantısı olduğunu reddetti.

AB ve NATO, denizaltı altyapısını korumak için yedek kablolar, insansız hava araçları ve artırılmış askeri gözetim planlarını devreye aldı. Ancak uzmanlar, Baltık Denizi'ndeki yoğun deniz trafiği nedeniyle tüm sabotaj girişimlerinin engellenmesinin zor olduğuna dikkat çekti.

Politico'nun haberine göre, Litvanya Enerji Bakanı Zygimantas Vaiciunas, sabotajların enerji üretimi ve ekonomi için tehdit oluşturduğuna dikkat çekerek, şu ifadeleri kullandı:

"Yeni bir gerçeklikle karşı karşıyayız. Baltık Denizi'nde piyasaları, tüketicileri ve işletmeleri etkileyebilecek olaylar artıyor."

Yetkililer, sabotajların arkasında Rusya'nın olduğuna dair kesin kanıt bulunmadığını belirtse de, Vaiciunas, "Bu tür faaliyetlerin Rusya'nın çıkarlarına hizmet ettiği yorumu yapılabilir" diye konuştu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Kuzey Denizi'ndeki askeri varlığını artıracağını açıkladı. Rus lider, Ocak ayında yaptığı açıklamada, filolarının nükleer denizaltılar ve modern savaş gemileriyle güçlendirileceğini duyurdu.

DENİZALTI KABLOLARI NEDEN HEDEFTE?

Denizaltı kablolarını onarmanın hem yüksek maliyetli hem de zaman alıcı olması, stratejik hedef haline gelmelerine neden oldu . Avrupa Denizaltı Kabloları Birliği Başkan Yardımcısı Peter Jamieson, tamir sürecinin veri kablolarında iki hafta, enerji kablolarında ise aylar sürebileceğini belirtti.

Batılı uzmanlar, saldırıların artabileceği öngörüsünde bulunarak, Rusya'nın kabloları hedef almaya devam edeceğini kaydetti. Baltık Denizi'nin ortalama 52 metre derinliğe sahip olması, kabloların çapa darbelerine açık hale gelmesine neden oluyor.

Kopenhag Üniversitesi'nden Prof. Christian Bueger, "Bir kaptana çapayı indirmesi için rüşvet vermek bile yeterli olabilir. Bu, askeri operasyonlara kıyasla çok düşük maliyetli" görüşünü paylaştı.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nden Nick Childs, Rusya'nın bu tür faaliyetlerle Batı'ya dolaylı mesaj vermeye çalıştığını söyleyerek, "Rusya, gri bölgede kalarak caydırıcı bir etki yaratmayı hedefliyor" açıklamasında bulundu.

2022 yılında Rusya'dan Almanya'ya doğal gaz taşıyan Nord Stream 2 (Kuzey Akım 2) hattı saldırıya uğradı. Rusya, saldırıdan NATO'yu sorumlu tutan açıklamalar yaparken, hat 2022 yılından bu yana kullanılmaz halde bulunuyor.

"SALDIRILAR ARTACAK"

Finlandiya Donanması'ndan Marko Laaksonen, "Aynı anda her yerde olamayız" diyerek, mevcut zorluğa dikkat çekti. Finlandiya, sabotaj girişimlerini önlemede yetersiz kaldığını kabul etti. Helsinki yönetimi, Avrupa ve NATO'nun, Baltık Denizi ve Kuzey Denizi'nde "daha fazla sorumluluk almasını" talep etti.

Sabotaj girişimlerinin sadece ekonomik değil aynı zamanda "toplumsal" dengesizlik de yaratmayı hedeflediğini öne süren Prof. Bueger, "Batı toplumlarında istikrarsızlık yaratmaya yönelik stratejik bir girişimle karşı karşıyayız. Bu tür saldırıların artacağını öngörüyoruz" açıklamasını yaptı.

"KAOTİK SENARYOYA YOL AÇABİLİR"

Estonya'nın devlet elektrik şebekesi operatörü Elering'in yönetim kurulu üyesi Erkki Sapp, 2024'te bir kablodaki teknik sorunun enerji faturalarını yüzde 10 artırdığını belirterek, daha büyük çaplı bir saldırının etkilerinin ciddi olabileceği uyarısında bulundu. Sapp, "Tek bir olayla başa çıkabiliriz, ancak ardışık saldırılar arz güvenliğini tehdit edebilir" dedi.

Paris merkezli Jacques Delors Enerji Merkezi Başkanı Phuc-Vinh Nguyen, Baltık Denizi gibi sığ olan Kuzey Denizi'nin de benzer sabotajlara açık olduğunu ifade etti. Nguyen, "Norveç ile AB arasındaki bir altyapı bağlantısının hedef alınmasının, kaotik bir senaryoya yol açabileceği" uyarısını yaptı.

Nguyen, özellikle İrlanda ve Malta gibi kıtayla sınırlı bağlantısı olan adaların savunmasız olduğunu vurguladı. Uzmanlara göre, İrlanda'nın NATO üyesi olmaması ve denizaltı izleme kapasitesinin bulunmaması, riskin artması anlamına geliyor.

AB VE NATO NE YAPACAK?

NATO, Ocak ayında Baltık Denizi'ni izlemek üzere fırkateynler, deniz devriye uçakları ve insansız deniz araçları konuşlandıracağını duyurdu. NATO Genel Sekreter Yardımcısı James Appathurai, "Daha fazla askeri varlık, daha güçlü gözetim ve eylemle korsan faaliyetleri caydırmayı hedefliyoruz" açıklamasını yaptı.

AB ise Şubat 2024'te denizaltı altyapısını korumak için 540 milyon Euro'luk bir fon ayırdı. Avrupa Komisyonu Güvenlikten Sorumlu Başkan Yardımcısı Henna Virkkunen, "AB, üye ülkeleri desteklemeye hazırdır. Hazırlıklarımız, tek bir bağlantıya bağımlı kalmamayı içeriyor" dedi.

Finlandiya Çevre Bakanı Sari Multala, enerji altyapısını savunma planlarına dahil ettiklerini belirterek, "Rusya ile uzun bir sınırımız var. En kötüsüne hazırlıklı olmalıyız" görüşünü dile getirdi.

Estonya ve Litvanya, karasuları dışındaki şüpheli gemilere el koymayı öngören yasa tasarıları hazırlarken, Birleşik Krallık ise gemi hareketlerini izlemek için yapay zeka temelli bir program başlattı. Estonya İklim Bakanı Yoko Alender, "Halkımız bunu kritik altyapıya yönelik bir tehdit olarak görüyor" derken, ülkesinin "bu tür saldırılara karşı harekete geçmeye hazır olduğunu" sözlerine ekledi.