Filipinler, Çin'le gerilimin artmasında Pekin'i suçluyor

Filipinler Savunma Bakanı Gilberto Teodoro, Batı Filipin Denizi'ndeki gerilimin Çin'in tartışmalı Güney Çin Denizi haritası nedeniyle arttığını iddia etti.

İsveç Milli Günü kutlamaları dolayısıyla düzenlenen resepsiyonda bölgesel konulara dair konuşan Teodoro, Pekin'in Batı Filipin Denizi ve Manila'nın yargı yetkisine sahip olduğu diğer alanlarda hiçbir işi olmadığını ileri sürdü.

Çin'in, Filipin kamuoyunun ve uluslararası toplumun dikkatini Batı Filipin Denizi'ndeki gerginliklerin temel nedenine odaklanmaktan uzaklaştırmak için küçük ayrıntılara girilmesini amaçladığını öne süren Teodoro, "Ana mesaj şudur; Çin'in tartışmalı Güney Çin Denizi haritası provokasyondur. Ve her şey bundan kaynaklanıyor" ifadesini kullandı.

Teodoro, hükümetin, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla Batı Filipin Denizi'ndeki gerilimleri yönetmek için sürekli çaba sarf ettiğini aktardı.

Savunma düzeyinde Çin ile herhangi bir görüşmenin olmadığına işaret eden Teodoro, Pekin ile herhangi bir anlaşma ya da görüşmenin açık olması, uluslararası hukuka dayanması ve Filipinlerin ulusal çıkarlarını gözetmesi gerektiğini dile getirdi.

GÜNEY ÇİN DENİZİ ANLAŞMAZLIĞI

Çin, her yıl yaklaşık 3 trilyon dolarlık deniz ticaretinin gerçekleştiği Güney Çin Denizi'nin neredeyse tamamında hak iddia ediyor.

Güney Çin Denizi, kıyıdaş ülkelerin bağımsızlıklarını kazandığı 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana bölge ülkeleri arasında egemenlik ihtilaflarının odağında yer alıyor.

Çin, ilk kez 1947'de yayımladığı haritayla Güney Çin Denizi'nin yüzde 80'i üzerinde egemenlik iddiasında bulunurken, yer altı kaynakları açısından zengin bölgede Filipinler'in yanı sıra Vietnam, Brunei ve Malezya da hak iddia ediyor.

Çin'in bölgedeki ihtilaflı adalarda üsler inşa etmesine, askeri unsurların yanı sıra sivil gemi filolarıyla varlık göstermesine, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD karşı çıkıyor.

Lahey'deki Daimi Tahkim Mahkemesi, 2016'da Filipinler'in başvurusuyla verdiği kararda Çin'in, Güney Çin Denizi'nde tek taraflı egemenlik taleplerinin yasal olmadığına hükmetmişti.

FİLİPİNLER'İN ABD'YE YAKLAŞMASI

Manila yönetiminin, bu gerilimler arasında, Çin donanması ve sahil güvenliğinin görece üstünlüğünü göz önünde bulundurarak, savunma konusunda ABD ile işbirliğini geliştirdiği gözleniyor.

Filipinler, Şubat 2023'te, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin'in ülkeyi ziyareti sırasında, iki ülke arasındaki Genişletilmiş Savunma İşbirliği Anlaşması (EDCA) kapsamında ABD ordusunun 4 askeri üsse daha erişimine izin verileceğini duyurmuştu.

2014 tarihli anlaşma kapsamında Filipinler'de halihazırda 5 askeri üsse erişimi bulunan ABD, Güney Çin Denizi'ne hakim konumdaki Luzon Adası ve Çin ile egemenlik ihtilafındaki Tayvan'a yakın kuzeybatı bölgelerine asker konuşlandırma imkanı edinmişti.

Filipinler Savunma Bakanı Gilberto Teodoro, 6 Şubat'ta, ülkenin kuzeyinde, Tayvan'ın 200 kilometre mesafedeki Batanes Takımadaları'nı ziyaretinde, buradaki "askeri varlığın artırılması ve tahkimatın güçlendirilmesi" talimatı verdi.

Çin, Filipinler'in kararına "Tayvan sorunuyla ilgili ateşle oynamaması" yönünde tavsiyede bulunarak tepki gösterdi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Wang Wenbin, "Tayvan sorunu, Çin'in temel çıkarıdır ve aşılmaması gereken kırmızı çizgisidir. Filipinler'deki ilgili taraflar, başkaları tarafından manipüle edilmekten ve kendilerine zarar vermekten kaçınmalıdır" ifadelerini kullandı.