Türkiye yarından itibaren yazın en sıcak günlerinin yaşanacağı 'Eyyam-ı bahur'un etkisine girecek. Peki ‘Eyyam-ı bahur’ sıcakları neden farklı? Bizi neler bekliyor? Meteoroloji uzmanı anlattı.
Dünya gün geçtikçe daha da ısınıyor ve iklim değişikliğinin etkisini derinden hissetmeye devam ediyoruz. Örneğin, Avrupa Birliği Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin verilerine göre 2021’in dünya genelinde kayıtlara geçen açık ara en sıcak yedi yıldan biri olduğu ortaya çıkmıştı.
İngiltere'nin ulusal Hava Durumu servisi Met Office tarafından yapılan araştırmada ise 2022’de sıcaklıkların endüstri öncesi ortalamalarının 1,09 santigrat derece üzerinde olacağı belirtilmişti.
AVRUPA ADETA KAVRULDU
Özellikle Avrupa'yı etkisi altına alan aşırı sıcak hava dalgası, 200’den fazla kişinin ölümüne yol açarken, Orman Yangınları nedeniyle binlerce kişi tahliye edildi. En çok etkilenen ülkelerin başında ise Portekiz, İspanya, İngiltere ve Fransa geldi.
Portekiz'de hava sıcaklığı 40 santigrat dereceyi aştı. Hatta ülkenin kuzeyindeki Pinhao kasabasında 47 derece sıcaklık ölçüldü. Bunun şimdiye kadar Portekiz anakarasında Temmuz ayında kayıtlara geçen en yüksek sıcaklık olduğu belirtiliyor.
Bu kavurucu sıcaklardan ülkemiz bir süre uzak kalsa da ‘Eyyam-I Bahur’ sıcaklarının gelişi ile biz de kavurucu sıcaklıkların etkisini görmeye başlıyoruz. METEOROLOJİ UYARDI: SICAKLIKLAR DAHA DA ARTACAK
Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından yapılan son değerlendirmelere göre ise yurt genelinde yağış beklenmiyor. Özellikle kuzey kesimlerin parçalı bulutlu, diğer yerlerin de az bulutlu ve açık geçeceği tahmin ediliyor. Sıcaklığın da ülke genelinde mevsim normalleri üzerinde seyredeceğin altı çizilirken, şiddetli rüzgârların olacağı da vurgulandı.
Rüzgârın genellikle kuzeyli, Akdeniz kıyıları ile Güneydoğu Anadolu'da güneyli yönlerden hafif, ara sıra orta kuvvette, Marmara ile Kuzey Ege kıyılarında ise kuzey ve kuzeydoğu yönlerden kuvvetli 40-60 km/saat olarak esmesi bekleniyor.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü her yıl sıcaklığa dair bilgiler paylaşıyor. Örneğin 2020 yılında Türkiye’nin 198 merkezinde sıcaklığın uzun yıllardır kaydedilen sıcaklık ortalamasının üzerine çıktığı açıklanmıştı. 2021’de durum pek değişmedi hatta sıcak ve kurak hava koşulları Akdeniz'de yangın mevsimini uzatmıştı. 2022 verileri henüz açıklanmadı ama şu ana kadar yaşananlara bakılırsa hem Avrupa hem de Türkiye geçen yılın verilerini geçeceğe benziyor.
'EYYAM-I BAHUR SICAKLARI KAPIDA’ Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğum Meteoroloji Uzmanı Dr. Güven Özdemir, “Türkiye’de yarından itibaren Ağustos ayının ilk haftasının sonuna kadar yazın en sıcak günlerinin yaşanacağı ‘Eyyam-ı bahur’ etkisi görülecek” dedi ve detaylandırdı:
-- Eyyam-ı bahur’u insanlar eskiden yaz aylarının en sıcak ve boğucu günlerini anlatmak için kullanırdı. Son yıllarda ise ‘Çöl sıcakları’, ‘Cehennem sıcakları’ ve ‘Afrika sıcakları’ gibi sözcükler Eyyam-ı bahur’un yerini aldı. Bu sıcaklık ülkemizde ise en çok Temmuz ayının son haftası ile Ağustos ayının ilk iki haftasında etkili olur.
-- Afrika üzerinden gelen çok sıcak hava kütleleriyle Muson uzantılı Basra Alçak Basıncı’nın kuvvetli rüzgârla ülkemize taşınması sonucu Eyyam-ı bahur olarak bilinen boğucu sıcaklar oluşuyor. Ayrıca son yıllarda küresel iklim değişikliğine paralel olarak metropollerde de artık yoğun bir şekilde oluşan ısı adalarının, hava sıcaklıklarını en üst düzeye ulaştırarak cehennem sıcaklıklarını, çöl sıcaklıklarını veya vahşi sıcaklıkları ülkemiz üzerine taşıdığının da altını çizmek gerek.
‘İÇ ANADOLU VE AKDENİZ KAVRULACAK’
En çok hangi bölgelerimiz sıcaklıktan daha çok etkilenecek soruma Dr. Özdemir, “İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi’nde kavurucu sıcaklar görülecek” cevabını verdi ve diğer bölgelerle ilgili şu bilgileri paylaştı:
-- Ülkemize ulaşan aşırı sıcaklık, Afrika kıtasının kuzeybatısında oluşacak kuvvetli tropikal hava kütleleri ve Akdeniz üzerinden atmosferin üst seviyelerine taşınarak, jet hava akımlarıyla ülkemizi etkisi altına alacak. Bu cehennem sıcaklıkları batı bölgelerimizde, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgesi’nde kavurucu olarak görülecek. Nemle birlikte hissedilen sıcaklıklar Akdeniz, Ege ve Güney Doğu’da 38 ile 45 derece arasında değişecek.
-- İstanbul’da ise 30 ile 38 derece arasında bir sıcaklık görülecek. Özellikle cumartesi ve pazar günleri en sıcak günler olacak. Ayrıca pazartesi ila perşembe günleri arasında az da olsa yağmur geçişleri kısa süreli görülebilir. Bu dönemde Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgesinin kuzeyi gök gürültülü sağanak yağış alabilir. Bu iki bölgede sıcaklık 28 ile 31 derece arasında olması olasılığı mevcut.
DİKKAT! ORMAN YANGINLARI ARTABİLİR Geçen yıl Akdeniz Bölgesi, Temmuz ayı boyunca ve Ağustos ayının bir bölümünde sıcak hava dalgası yaşarken; sıcak ve kurak koşullar, özellikle Doğu ve Orta Akdeniz'i etkileyerek yoğun ve uzun süreli orman yangınlarına sebep olmuştu.
Şimdi de gelen sıcak hava dalgasıyla birlikte yangınlar kendini göstermeye başladı. Hatta sıcak gelişme olarak İçmeler-Turunç yolu üzerinde çok yeni bir orman yangını meydana geldi. Müdahaleler hızla devam ediyor.
Peki Eyyam-ı bahur ile birlikte orman yangınlarının sayısında artış yaşanır mı? “Aşırı sıcaklıklar nedeniyle orman yangınlarının görülme ihtimali yüksek” diyen Dr. Güven Özdemir, “Hava sıcaklıkları saatte 40 kilometreyi bulan kuvvetli rüzgârlarla Basra üzerinden taşınıyor. Bu rüzgârlar cehennem sıcaklıkları taşırken aynı zamanda yerde ve yerin hemen üstündeki havanın nemini de yok ediyor. Bu nedenle yangınların görülme ihtimali yüksek gözüküyor” ifadelerini kullandı.
Ayrıca Dr. Özdemir, “Ormanla kaplı alanlarda havadan ve karadan olduğunca yağmurlama sistemi ile yangın çıkmadan nem artışının sağlanması gerekiyor. Gündüz ve gece sıcaklık farklılığından küçük çaplı da olsa konvektif fırtınaların oluşma ihtimali de unutulmamalı” dedi ve aşırı sıcaklarla ilgili vatandaşlara şu önerilerde bulundu: “10.00 ile 17.00 saatleri arasında mümkün oldukça dışarı çıkılmaması önemli. Kalp, astım, şeker, sara, hipertansiyon ve diğer kronik rahatsızlığı olanların ve çocukların, yaşlıların, hamilelerin bu sıcak havalarda çok dikkatli olması gerekiyor. Dışarı çıkma zorunluluğunda kalanların açık alanlarda şemsiye kullanmasını öneriyorum. Bol su ve sulu gıdalar tüketilmesi de çok önemli.”