Suriye ordusunun askerleri, Esad rejiminin çöküşü sırasında yaşanan çaresizliği ve kaosu anlattı. Yolsuzluk, kötü eğitim, zorunlu askerlik ve ihanet hikâyeleri, ordunun içindeki çürümüşlüğü gözler önüne seriyor. İran ve Rusya’nın desteğiyle ayakta duran rejim, son günlerinde askerlerin umutsuz kaçışlarına ve iç çatışmalara sahne oldu.
Suriye ordusu askerleri, isyancıların hızlı ilerleyişi hakkında komutanları tarafından bilgilendirilmediklerini ve rejimin, ancak İran ve Rusya'nın desteğiyle ayakta kalabildiğini belirtiyor. Rejim, yetersiz eğitimli zorunlu askerlere bel bağlamak zorunda kalmış.
Fransız gazetesi Le Monde, Esad rejiminin düşüşüne dair bazı askerlerin anlattıklarını yayınladı. Gazetenin Şam'daki özel muhabiri Eliot Braché, 2012 yılında askere alınan ve 12 yıl boyunca bir devlet güvenlik görevlisinin şoförü ve koruması olarak görev yapan eski asker Hasan’ın hikâyesini anlattı. Hasan, 8 Aralık Pazar sabahı, “diktatörün kaçtığı” ilan edildikten sonra üniformasını çıkardığını ve Şam’ın kuzeyindeki Alevi mahallesi Aş el-Varur’daki evine döndüğünü söyledi. Hasan, yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
"Her şey çok hızlı oldu. Cumartesi günü garip bir hava vardı. Birliklerimiz tamamen Guta’dan çekilmişti. Akşam saat 5’te Kefer Susa’daki karargâhta toplandık. Komutanlarımız bize şunu söyledi: İlk kaçan yakılarak öldürülecek. Ama gece saat 2’de tüm subaylar araçlarına bindi ve yerinizden ayrılmayın, takviye birlikler başkente geliyor dedi."
YENİLGİ RÜZGÂRLARI
Le Monde’un haberine göre, Beşar Esad, kimseye haber vermeden Rusya'nın Hmeymim Üssü'ne kaçtı. Burada kendisini Moskova'ya götürecek bir uçak bekliyordu. Esad, eşi ve üç çocuğuyla birlikte ailenin yaklaşık 20 lüks dairesinin bulunduğu yere sığındı.
Esad’ın bu kaçışı öncesinde ordu içinde büyük bir panik dalgası yayılmıştı. İki hafta gibi kısa bir sürede Suriye ordusu, Heyet Tahrir el-Şam liderliğindeki isyancı koalisyonun yıldırım saldırısı karşısında çöktü. Halep’in düşmesinden bir hafta sonra isyancılar Şam kapılarına dayandı ve rejimin son savunma hattını da aşarak Esad ailesinin 54 yıllık iktidarına son verdi.
ZORUNLU ASKERLİK VE RÜŞVET HİKÂYELERİ
2022 yılında zorla askere alınan 21 yaşındaki Hişam, isyancılarla savaşması gerekirken, birçok asker gibi taburundaki bir subaya rüşvet vererek yaklaşık beş yıldır kuşatma altında olan Doğu Guta’daki evine döndü. İdlib cephesinde görev yaptığını belirten Hişam, ağır topçu bataryasından sorumlu olduğunu söyledi. Hişam, yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
"İsyancıların kontrolündeki bir kasabaya ateş açmamız emredildi. Sivil kayıplar olacağını biliyorduk ama emirleri reddetmek, ölüm cezası ya da daha kötüsü, Sidnaya Hapishanesi’nde işkence görmek anlamına geliyordu.”
Askerlik hizmetinin normalde 18 ay sürmesi gerekirken süresiz olarak uzatıldığını belirten Hişam, subaylarının kendilerine kötü muamele ettiğini ve askerlerin köpek muamelesi gördüğünü söyledi. Şam’ın kuzeyindeki Berze mahallesinden Ammar Hüseyin ise cepheden kaçmak için bir subaya 100 dolar rüşvet verdiğini ifade etti.
YAYGIN YOLSUZLUK VE ÇÜRÜME
Ammar Hüseyin, Humus’un kuzeyindeki Badia’da görev yaptığı beş yıl boyunca yapılacak hiçbir şey olmadığını ve birliklerinin savunma pozisyonlarını korumak zorunda kaldığını belirtti. Ancak birlik içindeki askerlerin çoğunun silah kullanmayı bile bilmediğini söyledi. Hüseyin, şunları ekledi:
"Ruslar, İranlılar ve Hizbullah tarafından denetlenen birimlerde maaşlar daha iyiydi, ancak bu parayı hiç görmedik. Bu paralar Suriyeli subayların cebine gidiyordu."
Bir istihbarat yetkilisi, rejimin son yıllarda giderek artan bir öfkeye neden olduğunu, özellikle kötü yaşam koşulları ve düşük maaşların askerler arasında büyük bir hoşnutsuzluk yarattığını ifade etti. Yetkili, Alevi destekçileri de dahil olmak üzere Esad’a karşı büyüyen bir öfke olduğunu vurguladı.