Hava Durumu

Toplum Yararına Çalışma Programı (TYP) nedir? Bu kapsamda çalışanların sigortalılıkları ne şekilde sağlanır?

Yazının Giriş Tarihi: 24.06.2019 10:34
Yazının Güncellenme Tarihi: 24.06.2019 10:34

Toplum Yararına Çalışma Programları, ekonomik kriz, özelleştirme, ekonomik yapılanma, doğal afetler ve işsizliğin yoğun olduğu dönemlerde ekonomik bir enstrüman olarak nitelendirebileceğimiz bir uygulamadır. Türkiye İş Kurumu'na kayıtlı işsizlerin, çalışma hayatından uzun süre ayrı kalarak maddi sıkıntıya düşmelerini önlemek, çalışma alışkanlık ve disiplinlerini yitirmemelerini, kısa süreli istihdam ve iş eğitimlerini sağlamak üzere doğrudan veya yüklenici eli ile toplum yararına bir iş veya hizmetin gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla yine Türkiye İş Kurumu tarafından yürütülen programlardır.
Toplum yararına çalışma programlarının en önemli amacı kamu yararını maksimize etmektir. Peki kimler bu programa katılabilir? Bu programlara katılmak için öncelikli şart İşkur'a kayıtlı işsiz olmaktır. Bunun yanında 18 yaşını doldurmak ve emekli, malul, dul ve yetim aylığı almamak da diğer şartlar olarak katılımcılarda aranmaktadır. İlave olarak öğrenci olmamak şartı da başka bir şarttır. Öğrenci olmamanın istisnası ise açık öğretim fakültesi ve açık lise öğrencileridir. Toplum yararına çalışma programları sınırsız olarak düzenlenen program değildir. Bu programlarda haftalık çalışma kırk beş saatten az olamaz.
Yine bu program en fazla dokuz ay süreyle düzenlenir. Yine bir istisna olarak bu programda kısmi süreli iş sözleşmesine tabi olarak da uygulanabilmektedir. Toplum yararına programlar çevre temizliği, kamusal altyapının yenilenmesi, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda çevre düzenlemesi, temizlik ve bakım onarım işleri ile restorasyon, tarihi ve kültürel mirasın korunması, erozyonla mücadele, park, vadi ve dere ıslahı ile ağaçlandırma gibi faaliyetler de düzenlenebilmektedir. Bugün uygulayan kurumlara baktığımızda belediyeler ve Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullar Toplum Yararına Projeleri en fazla uygulayan kurumlar olarak göze çarpmaktadır. Bu kurumların TYP'yi en fazla kullanması aslında programın kamu yararı amacını da teyit etmektedir. TYP'de istihdam önceliği kadınlar, engelliler, eski hükümlüler, 35 yaş üstü olanlar ile terörle mücadelede malul sayılmayacak kadar yaralananlardadır. Bu kişiler birinci torbada olup bu torbadakilerin istihdamı tamamlanmadan diğer torbadakilerin istihdamına geçilememektedir.

Katılımcıların seçiminde uygulanan 3 ayrı yöntem bulunmaktadır. Her programın niteliğine göre bu yöntemlerden hangisinin kullanılacağı Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından belirlenir. Noter kurası yöntemi, liste yöntemi veya yüzde seksen noter kurası, yüzde yirmi liste yöntemi şeklindedir. TYP kapsamında çalışanlara asgari ücret yani 2.020,90 TL ödenmektedir. Aynı zamanda vergi ve sosyal güvenlik giderleri için de işverene 1.113,14 TL ödenmektedir.
İşkur tarafından düzenlenen bir kurs veya programdan yararlanmış olan işsiz 6 ay geçmeden TYP'ye başvuramaz. Mazeretsiz olarak TYP'den ayrılanlar veya kendi kusuru nedeniyle ilişiği kesilenler, son yararlanma tarihi üzerinden 24 ay geçmedikçe yeni bir TYP'ye başvuramaz. Yararlandığı TYP bittikten sonra Kurum tarafından teklif edilen niteliklerine uygun en az üç iş teklifini mazeretsiz olarak kabul etmeyenler, son yararlanma tarihi üzerinden 24 ay geçmedikçe yeni bir TYP'ye başvuramaz. Herhangi bir kurs ya da programa katılmama yönünde yaptırım uygulanan kursiyer veya katılımcı yaptırım süresince TYP'den de yararlanamaz. Devam ettiği bir TYP ile mazeretli ya da mazeretsiz ilişiği kesilen katılımcı aynı TYP'ye tekrar katılamaz.
Toplum yararına çalışmakta olanların sigortalılık hususu ile ilgili bazı soru işaretlerini gidermekte fayda var. TYP kapsamında çalışanlar tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaktadırlar. 5510 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin ikinci fıkrasına 2011 yılında eklenen (g) bendi ile Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen Toplum Yararına Çalışma Programları'ndan yararlananlar hakkında 5510 sayılı kanunun 4'üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler uygulanacağı öngörülmüştür. Yani SSK'lı olarak sigortalı olmaktadırlar. Bu kapsamda sayılan sigortalılar için Türkiye İş Kurumu prim ödeme yükümlüsü olmakla birlikte 5510 sayılı Kanun kapsamında işyeri ve işveren sayılmamaktadır.
Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri'-nce işsizliğin fazla olduğu yerlerde kamu ya da özel sektör işverenler ile yapılan protokol/sözleşme gereğince yukarıda belirtilen şartlarla sigortalı çalıştırılmaktadır.
Türkiye İş Kurumu bu uygulama kapsamında işyeri ve işveren sayılmadığından ayrıca işyeri dosyası açılmaz. Sigortalıların bildirimleri toplum yararına çalışma yapan işyeri tarafından SGK'ya bildirilir. Türkiye İş Kurumu bu kapsamda asgari ücret üzerinden çalıştırılacak sigortalıların sigorta primlerini ve işsizlik sigortası primlerini işverene öder.

OKUYUCU SORULARI: NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

Soru: 2010 ile 2016 yılları arasında ayda 15 gün şeklinde kısmi süreli çalıştım. Emeklilik zamanım yaklaşınca bu kısmi çalışmalarımdan dolayı eksik kalan günlerimi borçlanıp ödeyebilmem mümkün mü? (Zeki GÜVENİR)

Cevap: Kısmi süreli çalışmalarda ay içerisinde çalışılmayan günlerin borçlanılmasına ilişkin yasal düzenleme 2011 yılı mart ayında yürürlüğe girmiştir. O yüzden 01.03.2011 tarihinden 2016 yılına kadar geçen zamanda ki eksik günlerinizi ihtiyaç olması halinde borçlanma hakkınız bulunmaktadır.

Soru: Nüfusta kayıtlı olan doğum tarihim 01.05.1970 ama gerçekte 01.07.1968 olduğu için dava açıp yaş tashihi yaptırdım. Mahkeme kararı yeni kesinleşti. İlk kez 01.12.1988 tarihinde sigortalı oldum. Toplam 5180 gün primim var ve hala SSK lı çalışıyorum. Ne zaman emekli olabilirim? (Ahmet Hikmet GÜNEY)

Cevap: Sosyal Güvenlik mevzuatında, yaş tashihi ilk kez sigortalı olmadan önce kesinleşmiş mahkeme kararı varsa dikkate alınmaktadır. Bu yüzden sizin yaş tashihiniz emeklilik hesabında dikkate alınamaz. İlk kez sigortalı olduğunuz tarihteki doğum tarihiniz dikkate alınarak hesaplama yapıldığında; 25 yıl 51 yaş 5450 gün şartlarına göre emekli olabilirsiniz. Yani 5450 günü doldurup 01.05.2021 tarihinde emeklilik müracaatı yapabilirsiniz

Soru: Annemin rahatsızlığı nedeniyle gerekmesi halinde doktorumuz İstanbul'a sevk etmektedir. İstanbul'da yatarak tedavi olduğunda farklı ayaktan tedavi olduğunda SGK farklı tutarlarda bize yol parası ödemektedir. Farkın nedeni nedir acaba? (Kıymet AŞÇI)

Cevap: Tıbbi olarak hekimlerin gerekli görmesi halinde Genel Sağlık sigortalısının muayene ve tedavi edildiği yerleşim yeri dışına yapılan sevklerde, sigortalının kendisi ile bir kişi ile sınırlı olmak üzere refakatçisinin gidiş, dönüş yol gideri ve gündelikleri tedavi süresince ödenmektedir. Ancak yatarak tedavilerde ise gidiş dönüş yol gideri ile sadece gidiş ve dönüşe ait gündelikler ödenmekte yatış süresince gündelik ödenmemektedir. Çünkü yatarak tedaviler de hastanın ve refakatçisinin yemekleri hastane tarafından verilmektedir. Aradaki fark bununla ilgilidir.

Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..

YAZARIN DİĞER YAZILARI

    En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.