Devletten sosyal yardım alanları istihdam eden özel sektör işverenlere sigorta prim teşviki verilmektedir

Sosyal yardımlarla vatandaşlarımızın temel ihtiyaçlarını gidermek ve hayati zorunlulukların giderilmesi amaçlanmaktadır. Son yıllarda sosyal devlet ilkesinin gerekleri azami düzeyde yerine getirilmeye çalışılmaktadır. Yapılan sosyal yardımların işgücüne katılımı olumsuz etkilemesi de arzu edilmemektedir. Bu amaçla sosyal yardım alanların veya aynı hanede yaşayanların işgücüne katılımı takip ve teşvik edilmektedir. Sosyal yardım alanların istihdamı ve meslek edinmeleri, rehberlik yöntemi ve istihdam teşvikleriyle artırılmaya çalışılmaktadır. Bu kişiler meslek kurslarına, iş başı eğitim programlarına ve istihdam olanaklarına yönlendirilerek iş ve mesleki beceri edinmeleri sağlanmaktadır.

Son zamanlarda toplum yararına çalışma programına yapılan yönlendirmelerle olumlu sonuçlar alınmıştır. 2019 yılı ocak ayında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından açıklanan verilere göre 244.531 kişinin bu şekilde ya istihdam edilmesi ya da mesleki eğitim alması sağlanmıştır.Bu kişiler, Türkiye İş Kurumu tarafından mesleki eğitime veya diğer aktif iş gücü programlarına dâhil edilmişlerdir.

Mesleki eğitimi veya aktif iş gücü programlarını ya da Türkiye İş Kurumu tarafından teklif edilen işi üçüncü kez kabul etmeyenlerin sosyal yardımları, durumun bütünleşik sosyal yardım sistemi üzerinden Türkiye İş Kurumu veri tabanından tespit edilmesini takip eden aybaşından itibaren bir yıl süreyle kesilmektedir. Bu yardımlar, şartlı eğitim yardımları, şartlı sağlık yardımları, eşi vefat etmiş kadınlara yönelik yardımlar, muhtaç asker ailelerine yönelik yardımlar, muhtaç asker çocuğu yardımları, öksüz ve yetim yardımları şeklinde sıralanabilir. Devlet bu şekilde tedbirler alarak insanların sosyal yardımlara bağımlılığını azaltmak, işgücüne katılımını artırmak istemektedir. Bu tedbirlerin yanı sıra diğer taraftan da özel sektörde sosyal yardım alanların istihdamını teşvik edici düzenlemeler yapmaktadır. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Kurulu tarafından, nakdî ve düzenli sosyal yardımlardan işe başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde, en az bir defa yararlanmış olanların ikamet ettiği hanede asgari ücretin üçte birinden, yani 852,80 TL'den daha az gelire sahip olduğu tespit edilen ve çalışabilir nitelikte olanlar Türkiye İş Kurumu'na kaydedilmektedir. Bu şekilde kayıtlı olanların özel sektörde istihdamı halinde prim teşviki verilmektedir. Bu uygulama 2016 yılı nisan ayında 3294 sayılı kanuna ek-5. maddenin eklenmesiyle yürürlüğe girmiştir. İşveren payının tamamı teşvik kapsamında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından bir yıl süreyle karşılanmaktadır.

Asgari ücret prim tutarı üzerinden karşılanan teşvik miktarı bir işçi için 524,48 TL'dir. Bu teşvik uygulamasında sigortalı açısından dikkat edilmesi gereken şartlar, son bir yıl içinde sosyal yardım alan veya almamakla birlikte yardım alanla aynı hanede ikamet ediyor olmak ve gelir testi sonucuna göre gelirinin asgari ücretin üçte birinden daha az olmasıdır. Şartları uygun olanlar zaten Türkiye İş Kurumu tarafından sisteme kaydedilmektedir. SGK teşvik sorgulama ekranından gerekli kontroller yapıldığında uygun olup olmadığı kontrol edilebilmektedir.

Diğer teşviklerde olduğu gibi yine işverenlerin, prim belgelerini süresinde vermek, primlerini zamanında ödemek, kayıt dışı istihdam etmemek, sahte sigortalı bildiriminde bulunmamak şekilde yükümlülükleri bulunmaktadır. Sosyal devlet ilkesi gereğince sosyal yardımların devam etmesi kaçınılmaz bir gerçektir. İnsanların hayat şartları her dönemde iyi seviyede olması her zaman mümkün olmayabilir. Ancak yardım alacakların tespitinde nokta atışı hedef tutturulursa, gerçek ihtiyaç sahiplerine ulaşılması halinde işgücüne katkısı da o kadar olumlu olacaktır. Hiç kimsenin sosyal yardıma ihtiyaç duymadığı günleri görebilmek, ancak istisnasız herkesin mesleği ve yaptığı iş ne olursa olsun en iyisini yapmaya çalışmasıyla, dürüstlükle, hakkaniyetle mümkündür.

OKUYUCU SORULARI

Soru: SGK'dan 15 yıl 3600 yazısı aldım ve işverenime verip işten ayrıldım. İşsizlik maaşı almam mümkün müdür?
(Abdulkadir ERGÜN)

Cevap: Yaş dışındaki diğer emeklilik şartlarını yerine getirerek işyerinden ayrılanlara sadece kıdem tazminatı ödemesi yapılır. İşten çıkış nedeninden dolayı işsizlik maaşı almanız mümkün değildir.

Soru: Yeni başladığım işyerimde çalışamaya başlayalı 2 ay oldu. Rahatsızlığım nedeniyle 10 gün istirahat raporu aldım. Rapor parası alabilecek miyim? ( Ali GÜNER)

Cevap: Bir sigortalının hastalık nedeniyle geçici iş göremezlik ödemesi alabilmesi için rapor tarihinden geriye doğru son bir yıl içinde 90 gün veya daha fazla prim günü olması gerekmektedir. Son bir yıl içinde yeterli gününüz varsa yeni çalışmaya başlamanızın olumsuz bir etkisi olmaz.

Soru: Komşularımdan yaşlı olanların maaşı PTT görevlilerince evine getirilmektedir. Benimde maşımı evimde almam mümkün mü? Eve getirildiği için kesinti yapılıyor mu? (Faruk Ercan TAŞAR)

Cevap: SGK, 2014 yılında PTT ile yaptığı protokol kapsamında emekli dul ve yetimlerine herhangi bir ücret almadan evinde maaş ödemesi yapmaktadır. Hatta ilk geldiğinde evde yoksanız PTT şubesini telefonla aradığında ikinci kez yine ücretsiz evinize getirilmektedir. SGK ya başvurmanız halinde sizin de faydalanmanıza bir engel bulunmamaktadır.

Soru: İşyerimizin prim borçlarını geçen yıl çıkan yasadan faydalanarak yapılandırmak için başvuruda bulunduk ama taksit ödemelerini yapamadık. Vergi borçları için tanınan hak SGK primleri için de tanındı mı? (Cevdet BİLGİN)

Cevap:2018 Mayıs ayında yasalaşan 7143 sayılı kanuna başvurmuş olmanız halinde ödeyemediğiniz taksitleri aylık % 2 gecikme zammı ile birlikte 28.02.2019 tarihine kadar ödeyebilirsiniz. Yapılandırmanız bozulmamış olur.

Soru: Doğuştan % 80 engel durumum bulunmaktadır. 01.01.2005 tarihinden beri özel sektörde çalışmaktayım. 3680 prim günüm vardır. 1980 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim? (Gürbüz ERTAŞ)

Cevap: SGK sağlık kurulu da % 80 veya üzerinde bir oran tespit ederse 15 yıl 3600 gün şartlarını tamamlamanız halinde emekli olabilirsiniz. Gün şartının tamamlandığı görülmektedir. Ancak yıl şartının 01.01.2020 tarihinde tamamlayınca başvuru yapabilirsiniz.