7143 sayılı kanun kapsamındaki yapılandırmaları bozulan İşverenler, Bağ-kurlular ve GSS borçlularına 28.02.2019 tarihine kadar yeni bir ödeme fırsatı verildi.

28.12.2018 tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan 7159 sayılı kanunla, SGK prim borçlarını yapılandıran ancak ödemelerini aksattıkları için 7143 sayılı kanuna göre yapılandırmaları bozulanlar için yeni bir imkân getirilmiştir. Bu imkân sayesinde döviz kurundaki dalgalanma nedeniyle finansal problemler yaşadığı için prim borçlarını ödeyemeyen işverenler, Bağ-kurlu esnaf ve çiftçiler ve GSS borçlusu vatandaşlarımız bir nebze de olsa nefes almış oldular. Bu düzenlemenin yanında, asgari ücretin kayda değer bir oranda artması ve taraflarca oybirliği ile karar alınmış olması, istihdam teşviklerinin 2019 yılında da devam edeceğine dair düzenlemeler, çalışma hayatındaki belirsizlikleri gidererek uzun vadeli planlamaların ve yatırımların önünü açmış oldu.

Bu yeni düzenleme ile ilgili olarak henüz genelge yayınlanmamış olsa da kanundan anlaşıldığı kadarıyla hangi borçların ve kimlerin yararlanabileceğini kısaca açıklamaya çalışalım. 2018 yılı mart ayı ve öncesine ait SGK alacaklarının kapsamda olduğunu, bu yeni düzenlemeden 7143 sayılı yasadan faydalanmak için zamanında başvurularını yapmış ancak ödemelerini 28.12.2018 tarihine kadar yapamadığı için yapılandırması bozulanların faydalanabileceğini belirtelim. Öncelikle 7143 sayılı kanun için gerek peşin ödemeyi seçip ödeyemeyenler gerekse taksitli seçeneği seçip taksitlerden bir veya iki taksiti ödeyemeyenler bu yeni düzenlemeden faydalanabilecektir. Ancak vadesinde ödenmeyen borç miktarları için arada geçen zaman nedeniyle gecikme zammı ödemek durumundadırlar. Bu durumda olanların en geç 2019 yılı şubat ayı sonuna kadar ödeyemedikleri tutara, ödemeleri gereken tarihten ödemeyi yaptıkları tarihe kadar eklenecek gecikme zammıyla birlikte ödemelerini yapmaları halinde ödemeler zamanında yapılmış kabul edilecektir. Bununla birlikte hem yapılandırması bozulanlar hem de bozulmayanlar için 31.12.2018 tarihinde ödemeleri gereken üçüncü taksitin 28.02.2019 tarihine ertelendiğini belirtelim. Yapılandırması bozulanların kamu ihalelerine girememesi, istihdam teşviklerinden yararlanamaması, inşaat ve ihaleli işlerde borcu yoktur ve ilişiksizlik belgesi alınamaması, sağlık hizmetlerinden faydalanılamaması, emeklilik hakkının gecikmesi gibi birçok probleme neden olması nedeniyle bu fırsatın kaçırılmaması gerektiği kanaatindeyim. Aksatılan taksitlerin veya peşin ödemenin yapılmasıyla bu dezavantaj ortadan kalkmaktadır. Ayrıca 28.02.2019 tarihine kadar kalan taksitlerin tamamının ödenmesi halinde peşin ödeme imkânlarından da faydalanılabilecektir.

Ayrıca yasada bir takvim yılında ikiden fazla taksit ödemesini yapamadığı için yapılandırmaları bozulanlar için çok zor durum halinin varlığı halinde yapılandırmaların bozulmayacağı da hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle çok zor durum halini açıklamakta fayda bulunmaktadır. Muhasebede likidite rasyosu olarak bilinen oranın 2'den az çıkması halinde çok zor durum haline ilişkin belge düzenlenebilmektedir. Kasa+banka+kısa vadeli alacaklar/ kısa vadeli borçlar şeklinde formüle edilmiştir. 100.000 TL den daha az borcu olanlar, kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler, çok zor durum belgesi düzenlemeden sadece mali durum bildirim formu düzenleyerek başvurabilirler. Sermayesi halka açık olan şirketlerin likidite oranı ise SPK' ya verdikleri en son bilanço üzerinden SGK tarafından hesaplanmaktadır. Bunlar dışındakiler ise 3568 sayılı kanuna göre ruhsat almış ve faaliyet belgesine sahip Serbest Muhasebeci Mali Müşavir veya Yeminli Mali Müşavir olanlar tarafından hazırlanan çok zor durum halini gösterir belgelerle SGK'ya başvurabilirler.

OKUYUCU SORULARI:

Soru: İşyerimize yeni işçi almayı düşünüyoruz. Kimlere öncelik verirsek teşviklerden yararlanma imkânımız olur? (Cengiz ALEMDAR)

Cevap: Öncelikle başvuranlar arasından İş-Kur'a kayıtlı olanlar ile 18-29 yaş arası genç erkeler ile yaşları fark etmeksizin kadınlara öncelik verirseniz teşviklerden büyük ölçüde faydalanabileceğinizi belirtelim. Ancak kesin sonuç almak için SGK' nın 2018 yılı mayıs ayından beri uygulamaya başladığı " Potansiyel Teşvik Sorgulama" ekranını kullanabilirsiniz. Bu program sayesinde işyerinizden işe alacağınız çalışanlar için hangi teşvikten faydalanabileceğinizi ne kadar avantaj sağladığınızı öğrenebilirsiniz.

Soru: Kıdem tazminatı net ücret üzerinden mi brüt ücret üzerinden mi hesaplanır? (Burcu KOÇER)

Cevap: Kıdem tazminatı hesaplanırken ne net ücret ne de brüt ücret esas alınır. Esas alınan ücret giydirilmiş brüt ücrettir. Açıklamak gerekirse, kişinin kıdem tazminatı hesaplanırken SGK hizmet dökümündeki brüt ücrete ilave olarak, işveren tarafından işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen ve süreklilik arz eden ödemelerin de dâhil edilerek hesaplanan tutara giydirilmiş brüt ücret denir.
Örnek olarak kira yardımı, yol ve yemek bedelini sayabiliriz. Ancak dikkat edilmesi gereken konu, bu ödemelerin bir kez değil sürekli bir şekilde yapılması halinde hesaba dâhil edilmesidir.

Soru: İşverenimiz maaşımızı çalışmamızı takip eden ayın beşinci günü ödüyordu. Ancak bundan sonra ayın 15. günü yapılacağı bilgisini aldık. Bu işlem yasal mıdır? En geç hangi tarihe kadar maaşlar ödenir? (Selma GÜVEN)

Cevap: Maaşın hangi tarihte ödeneceği yasalara aykırı olmamak koşuluyla bireysel veya toplu iş sözleşmelerinde belirlenir. Kendi iş sözlenmenizde bu durumla ilgili bir hüküm bulunmuyorsa bu kez İş Kanununa göre işçinin sözleşmeyi haklı fesih sebepleri arasında sayılan ücretin en geç 20 günde ödeneceği hükmü dikkate alınmalıdır. Bu duruma göre ücretin hak edilen ayı takip eden ayın 20. gününe kadar ödenmesinde bir sakınca bulunmamaktadır.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

Soru: Doğuştan % 71 engelliyim. 01.01.2009 tarihinden beri aralıksız olarak engelli kadrosunda özel sektörde çalışıyorum. 3600 günüm var. 1990 doğumluyum. Ne zaman emekli olabilirim? (Sıddık KÖROĞLU)

Cevap: Sıddık Bey, sizin için yaş şartı yok, 15 yıl 3800 gün şartlarına tabisiniz. % 60 ve üzerinde engelli olduğunuza dair SGK Sağlık Kurulu tarafından da karar alınırsa gün şartınız 2019 yılı içinde dolmakla birlikte 15 yılı dolduracağınız 01.01.2024 tarihinde emeklilik müracaatı yapabilirsiniz.