Çağın hastalığı ile büyük savaş

Çağın hastalığı, hastanın ve hasta yakınının yaşam kalitesini maddi ve manevi olarak olumsuz etkileyen, adını ağzımıza alırken 'Allah düşmanıma bile vermesin' diyerek dua ettiğimiz ve tahtaya vurarak eylemsel olarak dışarıda bırakmak istediğimiz, halk dilinde dertlerin en dertlisi, dünyada ölüme yol açan ilk 10 hastalıktan birisidir kanser! Peki, bu kadar korkmalı mıyız?

O zaman kanseri kısaca tanıyalım ve sorumuzun cevabını arayalım... Vücut hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde üremeleri ile meydana gelen bir hastalıktır kanser. Sağlıklı vücut hücreleri (kas ve sinir hücreleri hariç) bölünebilme yeteneğine sahiptirler. Fakat bu yetenekleri de sınırlıdır. Sonsuz bölünemezler. Her hücrenin hayatı boyunca belli bir bölünebilme sayısı vardır. Sağlıklı bir hücre gerektiği yerde ve gerektiği kadar bölüneceğini bilir. Buna karşın kanser hücreleri, bu bilinci kaybederler, kontrolsüz bölünmeye başlar ve çoğalırlar. Kanser hücreleri birikerek tümörleri (kitleleri) oluştururlar. Tümörler normal dokuları sıkıştırabilir, içine sızabilirler ya da tahrip edebilirler.

Kanser beraberinde getirdiği sağlık sorunlarının yanında, maddi ve manevi yönden uzun süreli mücadele gerektiren bir hastalıktır. Dünyada her yıl kansere bağlı 8,8 milyon ölüm gerçekleşmektedir. Önümüzdeki 10 yıl içerisinde bu rakamın 14 milyona (yılda) yükselmesi beklenmektedir. Türkiye'de en son resmi rakamlar değerlendirildiğinde bir yıl içerisinde yaklaşık 96 bin 200 erkek ve 67 bin 200 kadına kanser teşhisi konulduğu tahmin edilmektedir. Son 5 yıl verileri değerlendirildiğinde de kanser sıklığında herhangi bir artış ya da azalış olmadığı söylenebilir. Erkeklerde en sık görülen kanser türleri akciğer ve prostatken tütüne bağlı kanserler de önemini korumaya devam etmektedir. Kadınlarda en sık görülen meme kanseri... Her 4 kadından biri meme kanserine yakalanıyor. Hem erkeklerde hem de kadınlarda barsak (kolorektal) kanseri ise en sık görülen üçüncü kanser türüdür. Çocukluk çağı kanserlerinde ise lösemi, en sık görülen kanser türüdür.

Kanser, önlenebilir hastalıktır! Peki, ama nasıl? Tütün ve tütün mamullerine bağımlılık, alkol, hareketsiz yaşam tarzı ve yanlış beslenme gibi kanserin en önemli risk faktörlerini ortadan kaldırmak gerekir. Sağlıksız yaşam alışkanlıklarının değiştirilmesiyle kanserlerin 1/3'den fazlasının gelişimi engellenebilir. Sağlıklı beslenmek (yeterli miktarda meyve ve sebze ile lifli gıda tüketimi), ideal vücut ağırlığını korumak ve düzenli olarak fiziksel aktivite yapmak (her gün 30-40 dakika yürüyüş) oldukça önemlidir. Ayrıca ultraviyole radyasyondan korunma, mesleki ve çevresel etkilenmenin önüne geçilmesi ile kanser yükü daha da aza indirilebilir.