Avrupa'da aşı pasaportu hazırlığı

COVID-19'a karşı geliştirilen aşılara erişim konusunda yaşanan ciddi sorunlar devam ederken Avrupa Birliği Komisyonu, seyahatleri kolaylaştırmak amacıyla koronavirüs bağlantılı verilerin yer alacağı, 'aşı pasaportu' olarak da adlandırılan, Dijital Yeşil Geçiş Kartı uygulaması konusunda bu ay içinde yasal öneride bulunmaya hazırlanıyor. Bu kartla birlikte öncelikle üye ülkeler arasındaki salgın bağlantılı seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesi sonrasında ise uygulamanın küresel boyuta taşınması hedefleniyor.

DİJİTAL YEŞİL GEÇİŞ KARTI NEDİR?

Bu uygulama her AB ülkesinde mevcut olan aşı sertifikalarının geliştirilmiş versiyonu olacak. Aşı pasosu temel alınacak, dijital hale dönüştürülecek bu belgeye bazı veriler yüklenerek seyahatleri kolaylaştırıcı etki yaratması sağlanacak.

HANGİ VERİLER YÜKLENECEK?

Kart sahibinin CovId-19 aşısı olup olmadığı, PCR test sonucuna ya da antikor geliştirip geliştirmediğine ilişkin bilgiler yüklenecek.

NE ZAMAN HAZIR OLACAK?

Yasal ve teknik çalışmaların tamamlanmasının en az üç ay alabileceği belirtiliyor. Sertifikanın, üye ülkelerin sağlık ve sınır kontrol sistemlerinde birlikte kullanılabilirliğinin sağlanması gerekiyor. AB Komisyonu önerisini yaptıktan sonra AB ülkelerinin ve Avrupa Parlamentosu'nun da onayı gerekiyor. Hedef yaz tatili dönemine yetiştirmek.

NEDEN BAŞKA VERİLERE İHTİYAÇ VAR?

AB ülkelerinde koronaya karşı aşı olunması zorunlu değil. Aşı olmak istemeyenlere ya da aşıya erişimi olmayanlara ayrımcılık yapılmaması için tek veriyle yetinilmeyecek. Kartın, aşı olmayan birinin de, diğer verileri imkan veriyorsa, aşı olanların yararlandığı haklardan yararlanmasını sağlaması bekleniyor.

KÜRESEL KULLANIMI OLACAK MI?

Öncelik AB ülkeleri arasında kullanılması ancak sonraki aşamada küresel bir uygulamaya dönüştürülmesi hedefi var. Bunun sağlanması için Dünya Sağlık Örgütü nezdinde bir çalışma ve koordinasyon gerekecek.

TÜRKİYE NASIL ETKİLENECEK?

AB Komisyonu önerisini tamamlamadığı için bu konu tam olarak netlik kazanmadı. Bununla birlikte aşı pasaportunda yer alan unsurların AB ülkelerine girişte istenmesi yönünde bir gelişme olabilir. Aşı zorunlu olmadığı için AB ülkelerine girişte sadece aşıya bakılması ise pratikte mümkün gözükmüyor.

ÇİN AŞISI OLAN AB'YE ALINMAYACAK MI?

Bu yönde karar yok. AB hangi ülkeye hangi aşıyı yapacağını empoze etme yetkisine sahip değil. Buna ek olarak AB üyesi Macaristan, vatandaşlarına Avrupa İlaç Ajansı (EMA) onayı almayan Çin aşısı da (Sinopharm) yapmaya başladı. Üçüncü ülkelerde yaşayıp EMA onayı almayan aşılardan olan çok sayıda AB vatandaşı da var. Buna ek olarak bu yönde bir yasağa gidilmesinin turizm başta olmak üzere yaratacağı ekonomik kayıplar da uygulanmasını mümkün kılmıyor.

MACAR LİDERİ ÇİN AŞISI OLDU

Son dönemde Avrupa Birliği'nin karar ve kurallarını sınamasıyla dikkat çeken Macaristan, koronavirüs salgınıyla mücadele konusunda da dikkat çeken bir adım attı. Aşılama sürecindeki yavaşlama ve yaşanan sorunları gerekçe gösteren bu ülke, AB'nin ortak yaklaşıma dayanan aşı stratejisine adeta bayrak açarak vatandaşlarına Çin aşısı uygulamaya başladı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban da, EMA'nın onayını almış BioNTech, Moderna ya da AstraZeneca aşılarından biri yerine Çin'de üretilen Sinopharm aşısından oldu. Macaristan, Sinopharm ve Rus üretimi Sputnik V aşılarına onay veren tek AB ülkesi. Aşı olduğunu önceki gün Facebook üzerinden duyuran Orban, "Rus ve Çin aşıları olmasıydı ciddi sorun yaşardık" dedi. Orban, bu hamlesiyle sağlık ve siyaset açısından risk almakla eleştirilirken Macarların aşıya erişimi belirgin şekilde artıp hızlanacak. Macar hükümeti bir haftada 275 bin doz Sinopharm aşısı yapmayı planlıyor. Nisana kadar ise nüfusun dörtte birinin (2.4 milyon) aşılanması hedefleniyor.